Question

Жұмекен Нәжімеденов өлеңдері керек болып тұр, бар ма? Қайдан алса болады?

Answer 1

Тау баурайында

Жасыл-жасыл жағалай жал,
Жағалай жал, саған айтам!
Жылан қабық шұбар шыңдар,
Сендер де тас шығарсыңдар?
Содан да даңқ-атақ үшін
құр шіреніп жатамысың?
Шұбар шыңдар!
Жағалай тал, жағалай тал, саған айтам!
Шұбар шыңның балағына
шұбар тасты ала құлап,
бұрқыраған бала-бұлақ,
Саған айтам, Саған айтам:
Мұнша екпінді қайдан алдың,
қайдан алдың — ойға қалдым.
Көк толқынның төсін көрдім:
түтінденген, секілді ол бір
жұлынған шаш кәрі бастан —
әрі өкініш, әрі дастан...
Тауды бір күш жатты тіреп,
сай күңіренді, тас тітіреп.
Тас табаны терең өткел,
бір сиқырлық — кереметпен,
буырқана тепті бұлақ
қара еменді қалтыратып...
Қара тасты қар тұратын
толқын ұрып барады айдап,
Ақ қайың тұр қара байлап.
Жағалай тал, жағалай жар,
қалды бұғып қарағайлар,
Қайтара алмай бетін бәрі —
ала бұлақ секірді әрі.
Аспан ғана жатқан үнсіз
бұл дүниенің мақтанысыз.
Ауық-ауық бұлтын іркіп,
қояды тек бүркіп-бүркіп.
Тамшыны, аспан, қайдан алдың,
қайдан алдың — ойға қалдым.
Әлде удай мас сайтан жылап —
Көз жасын сен пайдаландың?!
Жағалай жал, жағалай тал,
Жасыл әлем, саған айтам.
Қайсар бұлттар, қар жалаған,
бір жауыныңды арна маған!
Бала гүлдей құлшынайын,
Құлшынайын, бір шығайын.
Деп ем — дүние тыңдамайды,
Жылап аққан жылғадай.
бір ылай-сазды былғалаймын,
Шың басына бір қараймын,
бұлт астынан сығалаймын
күмбезіме салынбаған,
қамалыма алынбаған.
Табаным — сыз, төбемде күн,
алып қашып көбең-көңіл
біресе сәл жоғарылап,
біресе сәл төмендедім.
Ойға қарап өлең құрып,
Өрге қарап келем жүріп...

Answer 2

Менің елім

Көкірегімнің үміті мен тілегі
Күй боп түлеп, күн боп шығып күледі.
Күн астында көк төбелер түледі —
Менің елім, менің елім — гүл елі!

Айтпағым бір ағыл-тегіл сыр еді —
Шежіреңе ол өлең болып кіреді.
Мендегі өнер сен деп өмір сүреді
Менің елім, менің елім — жыр елі!

Қанат қомдап таң атқанда шығыстан
Торғайым бар қыраныңмен бір ұшқан.
Жүрегім бар жүрегіңмен ұғысқан,
Менің елім, менің елім — гүлстан!

* * *

Салқындап саясында самал-көлдің,
бұла өскен баяғыдан балаң менмін.
Сіміре саумалыңды, бұл жолы да,
Сабылып, сағымды өлке, саған келдім.

Тағы да топырағыңда жаңарды ізім,
Сен десем бал-бұл жайнап жанар жүзім.
Бір пейіл,
бір ықылас — қолда бары,
әкелген базарлығым — сол болады.
...Тікенге балтырымды талатып ем,

ал қазір дала барқыт, дала — кілем.
Кетіп ем сол даладан шыбық мініп,
Оралдым бір талаптың қанатымен.
Сырым бар тереңімде көрінбеген,
жырым бар шебер қолмен өрілмеген.
Әйтеуір біреуімін көп балаңның
өзінді елім деген, жерім деген!

Answer 3

 

1935 жылдың 28 қарашасында Гурьев (Атырау) облысы, Теңіз (қазір Құрманғазы) ауданындағы Қошалақ деген жерде дүниеге келген.

Жұмекен атасы Нәжімеден Стамғазиевтің бауырында өсіп, тәрбие алған. Сөз бен тарих және туған халқының дәстүрлеріне деген ыстық сүйіспеншілік сезімді бала бойында қалыптастырған сол кісі. Немересіне өзінің атақты бабалары Қартпанбет жырау (алтыншы ата) мен оның әпкесі Қосуан (Махамбет Өтемісұлының туған шешесі) туралы сыр шертетін.

 

Жұмекен Нәжімеденов өлеңдері