Question

Рамазан айына, оразаға қатысты қызықты, пайдалы мәліметтер бар ма?

Answer 1

Ораза – тек ауыз бекіту емес

Аллаһу та'ала иман еткендерге жылына бір рет рамазан айында ораза ұстауды әмір еткен. Хақ та’ала бұл әмірді себепсіз бермеген. Ораза адамдарға әрі материалды, әрі рухани пайда беруде. Бір жыл бойы түрлі тағамдарды қорту үшін шаршаған адамның асқазаны және ішектері жылына бір рет демалып, өзінің саулығын сақтаған болады. Бұл – физикалық жағынан беретін пайдасы.

Рухани пайдасы болса – ораза ұстаған адам, аш қалған адамның тартқан азабын, өз басымен сезіп, кедейлерге көмек беру керек екенін сезінеді. Бұл адамдардың бір-біріне көмектесулеріне себеп болады. Бір-біріне көмектесетін адамдардың қоғамында қақтығыстар болмайды.

Сонымен қатар Аллаһу та'аланың әмірін орындау үшін күндіз бір ай ораза ұстаған мұсылман, Аллаһу та'аланың басқа да әмірлерін орындауды әдетіне айналдырады және басқа әмірлерін орындау қабілеті пайда болады.

Ораза ұстаған адамның тек асқазанын демалдыруды, диета ұстауды көздеуі оразаның сахих және қабыл болмауына себеп болады. Өйткені ораза тек сусыз және аш қалудан, белгілі формадағы және керексіз амалдардан ғана құралған емес.

Оразаның ішкі-мағына әлемінде көптеген үкімдері мен пайдалары бар. Ілімі мен түйсігі жоғары болғандар, дененің рухтың мекені және нәпістің қалауларының пайда болатын жері екенін біледі. Нәпістің дене қалаулары қанша көп болса және денеден қаншалықты күші басым болса, рухтың жетілуі де сонша аз және тіпті болмайды да. Барлық діндерде нәпістің қалауларын орындамау, яғни риязат (шілдеге отыру) шегу Аллаһу та'алаға жақындауға уәсилә болады деп білдірілген. Риязат нәпістің шахуатын сындырады. Сондықтан барлық дінде риязат жасау құнды болып саналған. Пайғамбарымыз «Ораза ұстаған адам өтірік айтуын тастамаса, ол адамның жеп-ішуді тәрк етуіне Аллаһу та'аланың мұқтаждығы жоқ» деп бұйырған.

Пайдасыз нәрселер айту, мұсылмандарды ғайбаттау оразаның сауабын кетіреді. Қиналып, әбіржіп ғибадат жасап, мұның сауабын жоқ қылу есі бар адамның істейтін нәрсесі емес. Намаз оқитындар мен ораза ұстайтындардың саны көп. Бірақ, діннің шекарасын білетін, харам мен күмәнді нәрселерге мән беретіндердің саны өте аз.

Дұрыс және ықыласты ғибадат жасайтындардың, қате ғибадат жасайтындардан айырмашылығы – Аллаһу та'аланың әмірлеріне мән беруінде. Өйткені намаз бен оразаның ықыласпен орындалғаны да, салғырт орындалғаны да сырттан бірдей көрінеді. Тек ішіп-жеуден тыйылып, өтіріктен, ғайбаттан тыйылмай тұтылған оразаның сырты ғана ораза, өзі пайдасыз амал екендігін ислам ғұламалары білдірген.

Бірақ, ораза ұстап жүріп күнә істегендер менің оразамның сауабы жоқ екен деп оразасын тастап кетпеуі керек, оразасын жалғастыруы тиіс. Аллаһу та'алаға жалбарынып кешірім сұрау керек және істеген күнәларынан аулақ болу керек. Онсыз да оразаны жалғастыру адамды күнә істеуден арашалап қалады. Имам Раббани хазреттері былай дейді:

«Аллаһу та'аланың ілтипатымен, ихсанымен нәпіс иман етіп, исламға мойынсұнумен абыройланғанда "Ислами хақиқия"ға қауышылады және иманның ақиқаты пайда болады. Бұдан кейін істелетін істің барлығы исламның ақиқаты болады. Намаз оқылғанда намаздың ақиқаты орындалған болады. Ораза ұсталғанда, оразаның ақиқаты ұсталған болады. Исламның барлық үкімдеріне мойынсұну осылай болады.»

Ораза жылына бір ай, яғни Рамазан айында тек күндізгі уақыттары оразаны бұзатын нәрселерден аулақ болу деген сөз. Оразаның дүниедегі пайдаларының бірі адамдарға аштық пен сусыздықтың не екенін үйрету. Қарны тоқ адам ешқашан аш адамның халін түсіне алмайды және оған мейрімділік танытпайды. Сонымен қатар ораза нәпіске ие болуды да үйретеді. Пайғамбарымыз алейһиссалам: «Бір адам рамазан айында ораза ұстауды парыз деп біліп, міндет деп біліп және оразаның сауабын Аллаһу та'аладан күтсе, өткен күнәлары кешіріледі.»- деген.

Қорыта айтқанда оразаның Аллаһу та'аланың әмірі екеніне сену керек және одан сауап күту керек. Сауап ала алу шін күннің ұзақ не ыстық болуынан және ораза ұстаудың қиын болғанынан шағымданбау шарт болып табылады. Күннің ұзақ болуын, ораза ұстамайтын әлемнен бейхабар надандар арасында қиналып жалғыз басқа ораза ұстауды таптырмайтын мүмкіндік және ғанимет деп білу керек.

islamdini.kz

Answer 2

Ауыз иісі және ораза

Сұрақ: Протез тістерім қатты иістенеді. Аузым берік кезде тіс пастасымен тазалайын десем, оразам мәкрух болады. Адамдарды (ауыз сасығымен) мазалау харам болса, тісті тіс пастасымен тазалау неге мәкрух болады?

Жауап: Сәресі уақытында тіс тіс пастасымен тазаланады, протез тістерді ауыздан шығарып тазалау оңайырақ болады. Күндізгі уақыт тамақ желінбейтіндіктен, ауызда тамақ қалдығы болмағаннан кейін, тістен сасық иіс келмейді. Бірақ, аузы берік адамда, аштықтың бөлек бір иісі болады. Ол иістің алдын алу үшін тісті мисуакпен жақсылап тазалау керек. Мисуак иісті азайтады. Түстен кейін мисуак қолдану Шафии мазһабында мәкрух болады. Өйткені, аузы берік адамның ауыз иісі Аллаһу та'алаға барлық иістен артық болғаны үшін, бұл иісті құрту мәкрух болады. Ханафи мазһабында мәкрух емес. Мисуак құрғақ немесе сулы болмау керек, екеуінің ортасы болу керек. Мисуак жаңа болса, әсерлірек болады.

Ауыз ашқанда және ауыз бекітерде (сәресіде) мына нәрселерді істеуге болады: Ақжелкен (петрушка) жеудің ауыз иісіне пайдасы көп болады. Жаңа айран ішудің де пайдасы көп. Тамақ арасында немесе тамақтан кейін шәй ішу керек. Суға лимон қосып ішу ауыз иісін кетіреді. Тәттісі жоқ сағыз шайнау керек. Алма жеудің де пайдасы көп. Тұзды сумен немесе ашытқымен тамақты шаю керек. Осы айтылғандардың бірнешеуі орындалса, ауыз иісінің алды алынады.

Сұрақ: Бірадам өз қарамағындағы ата-анасының және балиғат жасқа толған ұлының пітір садақасын оларға білдірмей берсе жаиз бола ма?

Жауап: Егер кейіннен оларға хабар беретін болса сонда жаиз болады.

Сұрақ: Сафари болған кісінің, яғни жолаушының нисаб мөлшеріндей дүниесі бар болса, пітір беруі керек пе?

Жауап: Иә, керек.

Сұрақ: Кішкентай бала және есі дұрыс емес адам бай болса, пітір садақалары өз мүліктерінен беріле ме?

Жауап: Кішкентай баланың және есі дұрыс емес адамның дүние-мүліктері бар болса, яғни бай болса, бұлардың пітір садақалары өз мүліктерінен беріледі. Оларға қарап тұратын, олардан тікелей жауапты туыстары бермесе, бала үлкейгенде, есі дұрыс емес адамның есі дұрысталғанда бұрынғы пітірлерін де өздері береді. Есі дұрыс емес адамның есі дұрысталмаса, ол онсыз да сұралмайды.

islamdini.kz

Answer 3

Ауыздағы қан және ораза

Сұрақ: С.Әбәдийа кітабында «Ауыз кейде дененің іші болып саналады. Сондықтан, ораза ұстаған адам түкірігін жұтса оразасы бұзылмайды. Адамның ішіндегі нәжістің асқазаннан ішектерге өтуі сияқты болады. Ауыздағы жарадан немесе тіс жұлдырудан, инемен дәрі (укол) егілген жерден немесе асқазаннан ауызға қанның шығуы дәретті және оразаны бұзбайды» делінеді. Бұл сөзді инемен дәрі егу (укол) оразаны бұзбайды деп түсінуге болады ма?

Жауап: Жоқ, инемен дәрі еккенде төрт мазһабта да ораза бұзылады. Ол сөзде ораза мен дәрет бірге білдірілген. Жеке-жеке жазатын болсақ түсіну оңайрақ болады:

1) Ауыздағы жарадан қан шықса, ораза да, дәрет те бұзылмайды. Қан жұтылса ораза бұзылады, дәрет бұзылмайды. Қан ауыздан шыққанда дәрет бұзылады, ораза бұзылған болмайды.

2) Тіс жұлдырғанда келген қан жұтылмағанша ораза бұзылмайды, ауыздан сыртқа шықпағанша дәрет бұзылмайды.

3) Ине салынған жерден келген қан ауыздан сыртқа шықпағанша дәретті бұзбайды, жұтылмағанша оразаны бұзбайды. Ол сөзде білдірілгені осы. Ораза кезде, яғни ауыз берік кезде инемен дәрі егу оразаны бұзады.

4) Асқазаннан ауызға қан келсе, ораза да, дәрет те бұзылмайды.

islamdini.kz